Beynelxalq Iqtisadiyyat Felsefesi

Beynəlxalq iqtisadiyyat. Mövzu 3 Beynəlxalq Ticarət nəzəriyyələri. Beynəlxalq Ticarət Nəzərriyyələrinə Giriş. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Predmeti. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Meydana Gəlməsi. Merkantilizm nəzəriyyəsi. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Meydana Gəlməsi. Fiziokratlar məktəbi. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Meydana Gəlməsi. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Predmeti. Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyəsinin Meydana Gəlməsi. Mütləq Üstünlüklər Nəzəriyyəsi. (Theory of Absolute Advantages). Müqayisəli Üstünlüklər Nəzəriyyəsi (Theory of Comparative Advantages). Əməyin məhsuldarlığı və müqayisəli üstünlük Rikardo modeli. Müqayisəli üstünlük nəzəriyyəsi xülasəsi. Balassa indeksi (ixrac üstünlüyündə istifadə olunur. ).

Beynəlxalq Ticarət Nəzəriyyələrinə Giriş, Merkantilizm, Fiziokratlar Mütləq üstünlük nəzəriyyəsi Aşikar müqayisəli üstünlük nəzəriyyəsi (Bela Balassa) Müqayisəli üstünlük nəzəriyyəsi (David Rikardo) Təkamilli iqtisadiyyat və ticarət Müqayisəli üstünlüklə əlaqədar yanlış fikirlər Çoxəmtəəli şəraitdə müqayisəli üstünlük.

Yuxarıda təsvir etdiyimiz misalda Kolumbiyanın qış qızılgülləri, ABŞ-ın isə kompüterlərdə müqayisəli üstünlüyü var. Kolumbiyadan ABŞ bazarına qızılgüllər, əks istiqamətdə isə kompüterlər satılsa, yaşayış səviyyəsi hər iki ölkədə artacaq. Deməli, müqayisəli üstünlük ilə beynəlxalq ticarət haqqında əsas fikrimiz budur: Ölkələrin hər ikisi onların müqayisəli üstünlüyü olan məhsulları ixrac etdikləri halda aralarında olan ticarətdən faydalana bilərlər. Bu iddia ehtimal xarakteri daşıyır və onun mütləq şəkildə yerinə yetirilməsi şərt deyil. Dünyada hər ölkəyə müəyyən məhsulu istehsal etməyi tapşıran bir qurum yoxdur. İstehlakçılara qızılgül və kompüterlər paylayanlar da mövcud deyil. Bunun əvəzinə, istehsal və ticarətin beynəlxalq strukturu tələb və təklifin hökm sürdüyü bazar tərəfindən tənzimlənir. Ticarətin vəd etdiyi qarşılıqlı faydanın baş verəcəyini güman etməyə bir əsas varmı? ABŞ və Kolumbiya müqayisəli üstünlükləri olan məhsulları istehsal etməyə nail olacaqlarmı? Aralarındakı ticarət hər ikisi üçün doğrudan da səmərəli olacaqmı? Yuxarıdakı sualları cavablandırmaq üçün təhlilimiz daha aydın olmalıdır. İlkin olaraq müqayisəli üstünlük konsepsiyasının yaradıcısı olan britaniyalı iqtisadçı David Rikardonun XİX əsrin əvvəllərində irəli sürdüyü beynəlxalq ticarət modeli ilə izah edilməkdədir. Beynəlxalq ticarəti ancaq ölkələrarası əmək məhsuldarlığındakı fərqlərlə əlaqələndirən bu yanaşma Rikardo modeli kimi tanınır.